Aile Sağlığı Merkezi Kurulumunda Neler Gereklidir?

Aile sağlığı merkezlerinin genel amacı birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek ve verilen sağlık hizmetinin kalitesini artırmaktır. Aile sağlığı merkezlerinde görev yapan aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının çalışma usul ve esasları, teknik donanımları ve fiziki şartları "Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği” tarafından belirlenmiştir.

Aile Sağlığı Merkezleri Teknik Donanımı Nasıl Olmalıdır?

Aile sağlığı merkezlerinde bazı asgari tıbbi cihaz ve malzemenin faal olarak bulundurulması zorunlu olmakla birlikte acil donanımları farklılık gösterebilmektedir.

Acil müdahale seti;

·Laringoskop seti ve yedek pilleri (çocuk ve erişkin için),

·Ambu ve maske (çocuk ve erişkin boy),

·Oksijen hortumu ve maskeleri,

·Entübasyon tüpü (çocuk ve erişkin için),

·Yardımcı hava yolu araçları (laringeal maske, airway ya da kombi tüp),

·Enjektörler (2, 5,10 cc ebatlarında her bir ebattan asgari beş adet),

·Kişisel koruyucu ekipman (eldiven, maske vb.)

Aile sağlığı merkezinde acil setlerinin haricinde asgari olarak bulundurulması zorunlu olan cihazlar ve gereçler;

·Stetoskop,

·Tansiyon aleti (çocuk ve erişkin olmak üzere en az iki boy),

·Otoskop,

·Oftalmoskop,

·Termometre,

·Işık kaynağı,

·Dil basacağı,

·Paravan,

·Muayene masası,

·Refleks çekici,

·Mezura,

·Fetal el doppleri,

·Aşı nakil kabı,

·Snellen göz eşeli,

·Diapozon seti,

·Tartı aleti,

·Boy ölçer,

·Pansuman seti,

·Enjektör,

·Gazlı bez gibi gerekli sarf malzemeleri,

·Keskin atık kabı,

·Defibrilatör.

·Manometreli oksijen tüpü,

·Seyyar lamba reflektör,

·Buzdolabı,

·Aşı dolabının ve aile sağlığı merkezinin tıbbi hizmet alanları ile bekleme alanlarında iç ortam sıcaklık takiplerini yapmak için standartları kurumca belirlenmiş olan ısı verisi gönderebilen 2 adet termometre,

·Aşılar ve ilaçlar için karekod okuyucu,

·İlaçların stoklarının listesi,

·Jinekolojik muayene masası,

·Spekülüm,

·Muayene ve Ria seti,

·İlâç ve malzeme dolabı,

·Sterilizatör,

·EKG cihazı,

·Tromel,

·Glikometre,

·Tekerlekli sandalye,

·Nebülizatör,

·Santrifüj cihazı,

·Jeneratör veya kesintisiz güç kaynağı,

·Küçük cerrahi seti,

·Genişletilmiş bağışıklama programı kapsamında uygulanan aşılar ve anti serumlar, bulundurulması zorunlu tutulan temel acil ilâçlar, aşılar ve anti serumlar,

·Aspiratör,

·Spirometre gibi tıbbi malzemeler bulundurulmalıdır.

Bu malzemelere ek olarak, istenilen gereksinimlere sahip bilgisayar, donanım, yazılım ve bilgi teknolojileri ile ilgili şartlara uyulmalıdır. Aile hekimlerinin kullanmak zorunda oldukları teknik, tıbbi cihaz, bilgisayar donanımları ile gezici sağlık hizmetlerinin sunumu için gerekli olan motorlu araçlar, esas olarak aile hekimleri tarafından temin edilir. Aile hekimleri, tıbbi atıklar ve çöpler için Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak gerekli tedbirleri almak durumundadır.

Aile Sağlığı Merkezleri Fiziki Şartları Nasıl Olmalıdır?

Aile sağlığı merkezlerinde binanın kolay ulaşılabilir, güvenli, uygun havalandırma, ısıtma ve aydınlatma imkânlarına sahip olması gerekir.

Bir aile sağlığı bekleme ve danışma bölümü bulunmalıdır. Hekim sayısına oranla bekleme alanında yeterli sayıda bekleme koltuğu bulundurulması gerekmektedir. Bekleme koltuğu kolay temizlenebilir ve ergonomik yapıda olmalıdır. Hasta ve hasta yakınlarının hijyenini sağlamaya yönelik el antiseptiği bulundurulmalı ve dilek ve önerilerin kolaylıkla ulaştırılabilmesini sağlayacak dilek ve öneri kutuları olmalıdır.

Tıbbi müdahale odasına sahip olmalı ve bu odada enjeksiyon, küçük cerrahi müdahalelerin yapılmasına uygun muayene ve müdahale masası, muayene ve acil müdahale malzemeleri, jinekolojik muayene masası ile dezenfeksiyon ve sterilizasyon cihazlarının bulunması gerekmektedir. Aile hekimince verilmesi istenen laboratuvar hizmetleri için uygun bir oda bulunmalıdır.

Aile sağlığı merkezi içerisinde bütün aile hekimliği birimlerince kullanılabilen, bebek bakım ve emzirme alanı bulunmalıdır. Hastaların kullanabileceği birbirinden ayrılmış, müstakil tuvalet ve lavaboların olması gerekir. Tuvaletlerde acil durumlar için çağrı butonu bulundurulmalıdır. Ve son olarak aile sağlığı merkezinin sağlık hizmeti sunulan alanlarına ait zemin kaplamasının kolay temizlenebilir nitelikte olması gerekmektedir.

Aile Sağlığı Merkezi Nasıl İşletilir?

Bir aile sağlığı merkezinde birden çok aile hekimi hizmet veriyor ise, yılda bir kez yönetici seçimi yapılır. Yönetici, aile sağlığı merkezinin işletilmesinden birinci derecede sorumlu olduğu gibi bu merkezin müdürlük ve toplum sağlığı merkezi ile koordinasyonunu sağlamakla da görevlidir. Yöneticinin diğer aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları üzerinde herhangi bir idari görev ve sorumluluğu bulunmaz.

Aile Sağlığı Merkezleri’nde Tetkik ve Tahlil Yapılabilir mi?

Tetkik ve tahlil işlemleri teşhis ve takip için gerekli görülen basit görüntüleme ya da laboratuvar tetkikleri aile sağlığı merkezlerinde yapılabilir. Aile hekimlerinin istediği laboratuvar tetkikleri öncelikle halk sağlığı laboratuvarı olmak üzere müdürlüğün uygun gördüğü bir laboratuvarda yaptırılır. Bu laboratuvarların seçiminde iç ve dış kalite kontrol programlarının uygulanıyor olması dikkate alınmaktadır.